25 jaar orgelconcerten
Tellen wij 25 jaar terug, dan komen wij in 1991: drie mensen uit de parochie van St. Lambertus vonden, dat het orgel van die kerk ook buiten de liturgie moest worden gebruikt. Hans Morssinkhof, Jaap Van Rooijen en Louis ten Vregelaar namen, daarbij gesteund door het parochiebestuur, initiatief voor het organiseren van enkele concerten. Louis ten Vregelaar beet het spits af: hij gaf het eerste concert op 25 juli. Bernard Bartelink behoorde tot de kring van kennissen van een van de initiatiefnemers en zo kon hij al in 1991 op de orgelbank in de Lambertus plaatsnemen.
Met alle pracht van de Lambertus en de oorspronkelijke grootsheid van het orgel waren er in 1991 al flinke mankementen, elke organist wist daarvan. Toch drong Bartelink erop aan: ga door met concerteren, er zijn genoeg liefhebbers van orgelmuziek en prima organisten. Dat vereist echter een vast patroon en een organisatie om organisten te engageren en om publiek te blijven trekken.
De drie parochianen betrokken Eduard Meester, toen directeur van de Hengelose Muziekschool, erbij. Spoedig kwam er een Stichting Orgelconcerten Hengelo met statuten tot stand. Ook donateurs werden geworven. Zo groeide er een regelmaat: één concert per maand op zaterdagmiddag. Voor de concerten wilde de Stichting geen drempel opwerpen: gratis entree en een collecte na afloop.
Het Verschueren-orgel van de Muziekschool werd een tweede concertinstrument. En rond de eeuwwisseling werd ook het orgel van de nieuw gebouwde Kristalkerk in de concertseries betrokken. Er stonden toen zelfs drie orgels ter beschikking, alle drie heel verschillend. Het gebruik van het Muziekschoolorgel in de Waterstaatskerk is helaas geleidelijk afgenomen.
De technische staat van het Vermeulen-orgel in de Lambertus baarde steeds meer zorgen. In de jaren ’90 werd door orgeldeskundigen op reparatie en restauratie aangedrongen. Maar ook het kerkgebouw vroeg om ingrijpend onderhoud. Het orgel moest daarop natuurlijk wachten, want het vele vuil en stof van bouwwerkzaamheden zijn desastreus voor zo’n complex instrument. In 2002 werd –na de restauratie van de basiliek- de Stichting voor de Restauratie van het Vermeulen-orgel opgericht. Doel was niet alleen een technisch herstel van het bestaande orgel, maar ook uitbreiding met diverse registers en veel klanktechnische verbeteringen.
De twee Stichtingen, voor de Orgelconcerten en voor de Restauratie, hebben de handen ineen geslagen: vanaf 2002 zijn er series van zgn. ‘restauratieconcerten’ gegeven. De organisten traden daar zonder honorarium op, de collectes en overige activiteiten brachten vele duizenden euro’s voor de restauratie bijeen. Het uitvallen van een register of zelfs van een manuaal moesten de musici af en toe maar op de koop toe nemen.
De voltooiing van de restauratie in 2008 was aanleiding tot een serie concerten in de maanden oktober en november. Wij vermelden met enige trots, dat sinds 1991 de grote organisten Bernard Bartelink en Charles de Wolff vele malen in de Lambertus hebben geconcerteerd. Van onze Stichting hebben zij de titel “Ere-organist van Hengelo” in november 2008 toegekend gekregen.
Sinds het begin in 1991 zijn er ruwweg een 200 concerten gegeven, de meeste in de Lambertus. Het orgel wordt solistisch gebruikt, maar ook in combinatie met andere instrumenten en met zang door solisten of door koren.
De zaterdagmiddag blijkt een gunstig tijdstip. De algemene lijn van onze Stichting, dat concerten gratis toegankelijk zijn, hanteren wij nog steeds. In de vrije giften na afloop van de concerten worden wij niet teleurgesteld. Bij grote uitzondering heffen wij een toegangsprijs, wanneer wij met hoge kosten worden geconfronteerd.
Tot ons genoegen merken wij, dat veel organisten graag willen optreden in de grote basiliek of de kleinere, ook intieme, Kristalkerk. En evenzeer merken wij, dat wij mogen rekenen op een enthousiaste, zelfs licht groeiende, belangstelling van donateurs, bezoekers en toeristen uit Hengelo en omstreken.